Międzynarodowy przewóz osób w świetle przepisów

Międzypaństwowe przewozy drogowe to branża, która rozwija się bardzo intensywnie. Przejazdy między poszczególnymi krajami Unii Europejskiej, zarówno związane z transportem towarów, jak i osób to ważny element gospodarki. Z przewozów na trasach międzynarodowych korzystają firmy przesyłające ładunki oraz delegujące za granicę swoich pracowników, a także osoby prywatne udające się za granicę w celach zarobkowych, turystycznych albo edukacyjnych, czy też odwiedzające mieszkającą w innych krajach rodzinę. Ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa i odpowiednich warunków pracy dla kierowców zagadnienia związane z międzynarodową działalnością transportową są dokładnie uregulowane przepisami unijnymi i krajowymi. Zobaczmy, jakie regulacje obowiązują w przypadku międzynarodowego przewozu osób.

Kto i kiedy może wykonywać międzynarodowy przewóz osób

Transport międzynarodowy pozwalający na łatwe i komfortowe przemieszczanie się osób na terenie krajów należących do Unii Europejskiej to przede wszystkim przewozy drogowe, lotnicze i kolejowe. Choć w przypadku transportu kołowego najpopularniejszą formą podróżowania indywidualnego są samochody osobowe to w przypadku korzystania z transportu zbiorowego na czoło wysuwa się transport autobusowy oraz realizowany przez busy, czyli pojazdy, w których ilość miejsc wraz z kierowcą nie przekracza dziewięciu.

W przypadku międzynarodowego przewozu osób za pomocą autobusów i autokarów firma przewozowa musi posiadać odpowiednią licencję. Jest to zarówno tzw. licencja wspólnotowa, jak i konieczne do jej uzyskania zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Warto pamiętać, że przepisy dotyczące przewozu rzeczy, czyli wszelkiego rodzaju ładunków wymagają oddzielnych zezwoleń.

Uzyskanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, które uprawnia do prowadzenia przewozów krajowych, wymaga spełnienia określonych warunków związanych m.in. z właściwym kapitałem niezbędnym do prowadzenia działalności, siedzibą na terenie jednego z państw należących do UE, a także odpowiednimi kompetencjami zawodowymi. Zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego można uzyskać, składając odpowiedni wniosek do Starosty albo Głównego Inspektora Transportu Drogowego (GITD). Wśród zarządzających firmą lub jej właścicieli muszą być osoby, które posiadają wydany certyfikat kompetencji zawodowych. Dokument tego rodzaju można zdobyć, przystępując do egzaminu organizowanego przez komisję, działającą pod auspicjami Instytutu Transportu Samochodowego. Osoby, które ukończyły studia magisterskie lub podyplomowe o tematyce pokrywającej się z zakresem egzaminu, mogą być z niego zwolnione.

Przedsiębiorstwa spełniające warunek posiadania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego mogą wystąpić o licencję wspólnotową do GITD. Licencja taka może być przyznana na okres do 5 lub do 10 lat. Jednym z wymogów przy ubieganiu się o wydanie licencji wspólnotowej jest posiadanie odpowiednich środków finansowych, które wynoszą odpowiednio 9000 euro na pierwszy pojazd używany do przewozów i 5000 euro na każdy następny.

Firmy wykonujące przewozy międzynarodowe przy wykorzystaniu autobusów i autokarów muszą prowadzić dokładną ewidencję czasu pracy kierowców. Pojazdy powinny być wyposażone w tachografy, a kierowcy mogą pracować jedynie przez ilość godzin określoną w przepisach oraz są zobowiązani do korzystania z przerw i odpoczynków.

Transport międzynarodowy wykonywany busami

Zdecydowanie mniejsza ilość regulacji obowiązuje w przypadku transportu wykonywanego przy użyciu pojazdów z ilością miejsc nieprzekraczającą 9 wraz z kierowcą. W takim przypadku wykorzystywany samochód nie musi mieć tachografu, a sama firma nie jest zobowiązana do występowania o licencję wspólnotową. Jeśli jednak w jej ofercie znajduje się również wykonywanie przewozów krajowych, konieczne będzie posiadanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. W takim przypadku niezbędne będzie również wystąpienie o zezwolenie na krajowy przewóz osób.

Warto pamiętać, że przepisy jasno rozróżniają przewóz krajowy od międzynarodowego. W pierwszym przypadku zarówno punkt rozpoczęcia podróży, jak i jej zakończenia powinien znajdować się na terytorium Polski. W drugim miejsce rozpoczęcia lub zakończenia podróży powinno znajdować się za granicą. Jest to o tyle ważne, że naruszenie przepisów dotyczących krajowego przewozu osób może skutkować dotkliwymi karami.

Wiele podmiotów wykonujących przewozy międzynarodowe występuje jednocześnie o licencję krajową, co pozwala na oferowanie szerszego zakresu usług. Trzeba jednak zaznaczyć, że licencja tego rodzaju dotyczy jedynie przewozów okazjonalnych, tj. takich, które są realizowane bez ustalonego rozkładu jazdy. Licencja na przewozy okazjonalne pozwala na korzystanie z samochodów, w których liczba miejsc jest większa niż 7, jednocześnie mniejsza niż 9.

Firmy wykonujące przewozy międzynarodowe busami nie muszą stosować ścisłych rygorów wynikających z zapisów ustawy o czasie pracy kierowców, jednak obowiązują ich wymagania co do poziomu kompetencji zatrudnianych pracowników. Osoby pracujące jako kierowcy muszą mieć prawo jazdy odpowiedniej kategorii – w przypadku busów będzie to co najmniej kategoria B, a także mieć ważne zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do prowadzenia pojazdu. Obowiązkowe jest również uzyskanie pozytywnego wyniku tzw. psychotechniki, czyli testu przeprowadzanego przez uprawnionego psychologa transportu, który bada cechy osobowości, w tym choćby równowagę emocjonalną, skłonność do ryzykownych zachowań czy odporność na stres. Za pomocą odpowiednich testów weryfikowana jest też zdolność do logicznego myślenia i wyciągania wniosków oraz czas reakcji na bodźce.